Al in 1891 opende de Hollandse IJzeren Spoorweg Maatschappij (HIJSM of HSM) een telegraafkantoor voor publiek in het station van Didam, dat geopend werd in 1885. Toen in 1906 een nieuw postkantoor werd gebouwd, veranderde ook een aantal zaken.
In 1907 richtte het gemeentebestuur in het nieuwe postkantoor voor haar rekening een telefooncel in en legde
daartoe een draadverbinding aan naar het spoorstation. Op het dak van het postkantoor stond het torentje met
daarin de telefoondraden die naar het station liepen. Deze situatie duurde tot mei 1911, toen de minister van
Waterstaat mededeelde dat per 1 mei 1911 het hulptelegraaf- en hulptelefoonkantoor te Didam zouden worden
opgeheven en vervangen door een rijkstelefoon- en telegraafkantoor verenigd met het postkantoor.
Sindsdien werkte het PTT-kantoor geheel zelfstandig en kon het zichzelf ontwikkelen.
Fotocollectie: Theo te Wil
Druk telefoon- en telegraafverkeer tijdens de Eerste Wereldoorlog Hoewel Nederland neutraal bleef, werd
nabij het spoorstation in juni 1917 een quarantainekamp geopend dat functioneerde tot juli 1919. Voor en na het sluiten van de wapenstilstand in november 1918 werden in totaal meer dan 10.000 personen (deserteurs, uit Duitsland gevluchte militairen en civiele krijgsgevangenen) via Didam naar hun vaderland teruggeleid. Zij
bleven in het kamp dan twee of drie dagen en werden lichamelijk verzorgd en van nieuwe kleren voorzien. De ernstig zieken verbleven wat langer natuurlijk. Didam stond in die tijd in de belangstelling van buitenlandse mogendheden. Het aantal militaire gesprekken en telegrammen nam in 1917 flink toe. Dit blijkt uit de onderstaande telefoonstatiek. Ook bleek dat er nog maar weinig Didammers waren aangesloten op het telefoonnet.
Opgave over het jaar 1917 [Bron: Rijksarchief Arnhem kantoor Didam nr. 93]
| Verzonden telegrammen | 1429 |
| Ontvangen telegrammen | 1649 |
| Uitgaande gesprekken | 2845 |
| Inkomende gesprekken | 1657 |
| Lokale gesprekken | 558 |
| Aangesloten abonnees | 11 |
| Aantal aanvragen voor aansluiting | 4 |
Het torentje bleef behouden
In 1970 werd het postkantoor ontruimd en wat later afgebroken om ruimte te maken voor de bouw van winkelcentrum ‘De Ent’. De telefooncentrale bleef nog enige tijd in werking, maar het torentje werd er afgehaald. Weer wat later werd het postkantoor afgebroken en kwam het torentje terecht in de tuin bij de familie Bremer. Op dit moment is het ergens ondergebracht, waar het in afwachting is van een restauratie en herbestemming. Het telegraaftorentje is een belangrijk stukje geschiedenis van Didam. Het herinnert ons aan een tijd waarin communicatie nog niet zo snel en gemakkelijk was als nu. Helaas is het torentje momenteel in een matige staat en moet het op onderdelen worden gerestaureerd. Gastvrij Didam en de Oudheidkundige Vereniging Didam (OVD) vinden het bijzonder jammer dat er al het nodige aan oude historische gebouwen verloren is gegaan in Didam. Zij vragen daarom in een brief aan de gemeenteraad van
Montferland om medewerking om het historische onderwerp te behouden. Tevens is het idee opgevat om aan de hand van oude foto’s het ontbrekende basement/dakstoel van de toren en de houders van de telegraafdraden te reconstrueren. Hiermee ontstaat weer een compleet beeld van het torentje en het functioneren hiervan. Daarvoor is natuurlijk geld en een plaats nodig. Gastvrij Didam zoekt naast ondernemers
ook andere fondsen en subsidieverstrekkers die een bijdrage willen leveren aan de restauratie en reconstructie van het ontbrekende gedeelte van het torentje. Beide initiatienemers voor behoud waarderen het erg als de gemeente Montferland medewerking wil verlenen om het telegraaftorentje terug te plaatsen op een plek in de buurt van de vroegere locatie van het oude postkantoor. Ook wordt het initiatief ondersteund door de Monumentencommissie Montferland. Na plaatsing op de nieuwe locatie in het centrum van Didam plaatst de OVD een bordje met een toelichting. Op deze manier kan het telegraaftorentje opnieuw deel uitmaken van de geschiedenis van Didam en kan iedereen weer genieten van dit bijzondere stukje cultureel erfgoed.
Gemaakt door Rudy Staring
