Groot, Klein en Nieuw Boskamp

Inleiding

De hofstede Boskamp wordt voor het eerst genoemd in 1550. Het is dan een bezitting van de heer van Wisch (kasteel Terborg). Hierna kwam het in handen van de familie van Lennep en vervolgens de familie Van Voorst. De hofstede was omringd door een gracht en gevestigd op een groot aaneengesloten grondgebied. Omstreeks 1820 werd in de nabijheid van Boskamp een kleine boerderij gebouwd, die Klein Boskamp werd genoemd (anno 2017 Melderstraat 31). In 1858 werd boerderij Nieuw Boskamp gebouwd, eveneens op grondgebied van Boskamp, maar wel aan de overkant van de weg (anno 2017 Melderstraat 30). De familie Berendsen is nauw verbonden geweest met genoemde hofstede/boerderijen. Het begon met stamvader Arnoldus Berendsen (1754-1840), gevolgd door zijn nazaten. Daarom is deze familie in Nieuw-Dijk bekend als ‘Berendsen van Boskamp’.

Stamvader Arnoldus Berendsen en zijn nazaten

Arnoldus Berendsen (1754-1840), eigenaar van (Groot) Boskamp en Klein Boskamp
x 1 in 1781 met Geertien Wienholts (+1789)
x 2 in 1789 met Hermina Mutter (1765-1823)

Het echtpaar Berendsen-Wienholts kreeg vijf kinderen, waaronder Gerarda (1786-1858). Zij was het vierde kind en trouwde met H. Kraaijvanger. Het echtpaar Kraaijvanger-Berendsen werd in 1837 eigenaar van Klein Boskamp. Het vijfde kind Antonius (1787-1872) trouwde met Catharina Hageman

Het echtpaar Berendsen-Hageman werd in 1837 eigenaar van (Groot) Boskamp. Uit het huwelijk Berendsen-Hageman werd zoon Hendricus geboren. Hij trad in het huwelijk met Berendina Stark. Dit echtpaar bouwde in 1858 boerderij Nieuw Boskamp

Boerderij (Groot) Boskamp

Boerderij Boskamp lag aan de toenmalige Bosstraat, die de westgrens vormde van het Waverlobos. Het Waverlobos was het noordelijke gedeelte van de Markebossen. De Bosstraat liep in ieder geval vanaf de Tol en heel vroeger waarschijnlijk vanaf Loil tot de weg van Didam naar Elten en vormde voor een belangrijk deel de grens tussen de hogere bosgrond en de lager gelegen moerassige gronden (later weide en landbouwgronden). De naam Boskamp is volgens Nol Tinneveld vermoedelijk ontstaan als een kamp bij het bos of na het rooien van een stuk bos. Met kamp werd een particulier stuk ontgonnen bouwland bedoeld, dat omgeven was door wallen, heggen of greppels. Het is dus heel goed mogelijk dat destijds een stuk bos liggend aan de kruising van de huidige Melderstraat, Bosstraat en Haaghweg is ontgonnen en dat daar de boerderij Groot Boskamp is gebouwd. Ook de naam Haaghweg evenals den Dijk kan aldus wijlen Nol Tinneveld wijzen op een afrastering of een wal voorzien van een haag rondom de markegronden. Oorspronkelijk behoorde dit gebied tot Waverlo, wat ook wel betekende ‘een moerassig stuk bos’.

In 1899 vond in koffiehuis Mathijssen in Dijk een veiling plaats waarbij Hermanus Kraus de nieuwe eigenaar werd van Groot Boskamp voor een bedrag van 3400 gulden. De boerderij was in dermate slechte staat dat Hermanus besloot een nieuw pand te bouwen.

Hermanus Kraus
Grada Kraus-Wigman

Eigenaren (Groot) Boskamp

1550-1613De heer van Wisch, beleend door Warmer van Lennep, later eigendom van de familie Van Lennep
1613-1789Familie van Voorst
1789-1837Wanneer Arnoldus Berendsen (1754-1840) eigenaar is geworden, is niet bekend. Hij was dat in elk geval in 1823. In de beginjaren was hij vermoedelijk pachter en vanaf ongeveer 1781 ook hoofdbewoner.
1837-1860Antonius Berendsen x Catharina Hageman
1860-1899Johannes Berendsen x Petronella Meijer
1899-1908Hermanus Kraus x Grada Wilhelmina Wigman, echtpaar met zes kinderen
1908-1926De weduwe Grada Kraus-Wigman
1926-1962Theodorus Kraus X (1937) Bertha Berendsen, echtpaar met vier kinderen
1962-1970De weduwe Berthe Kraus-Berendsen
1970-hedenJohannes (Jo) Kraus x Rinie Nas

Hoofdbewoners (Groot) Boskamp

1550-ca. 1781Onbekend
Ca. 1781-1837Arnoldus Berendsen x Gertien Wienholts, echtpaar met vijf kinderen
Arnoldus Berendsen x Hermina Mutters (+1823), echtpaar met tien kinderen
1837-1860Antonius Berendsen x (1811) Catharina Hageman, echtpaar met veertien kinderen
1860-1896Johannes Berendsen X (1860) Petronella Meijer
1896-1899Bernardus Schlief x Christina Berendsen, vertrokken in 1900 naar Zevenaar
1899-1937Hermanus Krau(t)s x (1884) Grada Wigman, echtpaar met vier kinderen
1937-1962Theodorus Kraus x (1937) met Bertha Berendsen, echtpaar met vier kinderen
1962-1972De weduwe Bertha Kraus-Berendsen
1972-hedenJohannes (Jo) Kraus x (1972) Rinie Kraus, echtpaar met één kind

Boerderij Klein Boskamp

Klein Boskamp is gebouwd rond 1820. De vermoedelijke eigenaar was Arnoldus Berendsen (1754-1840) van Boskamp. In 1832 was hij in ieder geval eigenaar van Boskamp en Klein Boskamp. Arnoldus Berendsen was grootgrondbezetter en hij bezat in die tijd bijna 50 hectare grond. In 1837, enkele jaren voor de dood van Arnoldus (1840) werden zijn goederen bij testament verdeeld. Zijn dochter Gerarda Berendsen uit zijn eerste huwelijk, gehuwd met Hendrik Kraaijvanger, kreeg hierbij een aantal bouw- en weilanden toebedeeld alsmede boerderij Klein Boskamp. Zoon Antonius, gehuwd met Catharia Hageman, kreeg de boerderij Boskamp. Vanaf deze tijd werd Boskamp, Groot Boskamp genoemd en de boerderij van het echtpaar Kraaijvanger-Berendsen kreeg de naam Klein Boskamp.

Klein Boskamp was een typisch voorbeeld van een zogenaamde T-boerderij. Oorspronkelijk was dit vermoedelijk een hallehuisboerderij, zonder dwars geplaatst voorhuis, maar door uitbreiding is het een T-boerderij geworden. De boerderij dateert van rond 1820. Het was een boerderij van baksteen, met een zadeldak van zogenaamde gesmoorde mulderpannen, een gemetselde schoorsteen en het achterhuis was half met pannen en half met riet gedekt. Het huis, met de achterkant naar de weg gekeerd, had een boogvormige deeldeur met aan weerskanten een staldeur en gietijzeren ramen. Het was een boerderij zoals die veel in de Liemers voorkwam. Door vererving werd Hendrika (Riet) Berendina Maria Harmsen in 1979 eigenaar. In 1998 werd een nieuwe woning gebouwd nabij de oude boerderij die in 1999 werd afgebroken.

De Bosstraat ca. 1890.
Links Groot Boskamp en rechts Nieuw Boskamp.
De nieuwe en de oude boerderij Klein Boskamp

Eigenaren Klein Boskamp

1820-1837Arnoldus Berendsen x Hermina Mutters
1837-1859Gerarda Berendsen (1786-1856) x Hendrik Kraaijvanger (1776-1856)
1859-1871Theodorus Kraaijvanger (1828-1870) x Reinera Bolder (1837-1871)
1871-1888De erven van Theodorus Kraaijvanger en Reinera Bolder
1888-1912Hendrikus Kraaijvanger x B.H. Koster, in 1912 vertrokken naar Bladel
1912-1949Hermanus Harmsen x Hendrika Koster, Geertruida Egging
1949-1979Johannes (Jan) Hermanus Harmsen (1913-1979); hij bleef ongehuwd
1979-2004Hendrika Berendina Maria Harmsen x Herman Willink
2004-A.G.B. Buiting, zoon van de partner van H.B.M. Harmsen (na overlijden H. Willink)

Hoofdbewoners Klein Boskamp

1807-1837Albertus van der Heijden (1779-1844) x Johanna van Haren
1837-1858Hendrik P. Kraaijvanger (1776-1856) x Gerarda Berendsen (1786-1858)
1858-1871Theodorus Kraaijvanger (1828-1870) x Reinera Bolder (1837-1871)
1871-1888Kinderen Kraaijvanger
1888-1912Hendrikus Petrus Kraaijvanger x Berendina Hendrika Koster (+1922)
1912-1922Hermanus Harmsen (1879-1956) x Hendrika Koster, echtpaar met zeven kinderen
1922-1956Hermanus Harmsen x Geertruida Aleida Egging, echtpaar met twee kinderen
1956-1979Johannes Hendrikus Harmsen (1913-1979) en H.B.M. Harmsen
1979-1988Hendrika (Riet) Berendina Maria Harmsen (1932-2004) x Herman Willink (1912-1988), weduwnaar van Maria Berendina Freriks; dit echtpaar bleef kinderloos
1995-2004Riet Harmsen met partner Teun Buiting, weduwnaar van Mina Keurntjes
2004-A.G.B. (Tonnie) Buiting

Boerderij Nieuw Boskamp

Deze boerderij is gebouwd omstreeks 1859 en is – behoudens een korte onderbreking – bijna onafgebroken bewoond geweest door de familie Berendsen. De boerderij is een typische hallehuisboerderij zoals er zeer veel in de Liemers stonden. In 1963 kwam Nieuw Boskamp in handen van landbouwer Bernardus Theodorus Berendsen. In 1964 werd de boerderij verbouwd en werd een tweede woning bijgebouwd.

Boerderij Nieuw Boskamp
Gezin Berendsen – Beekman

Eigenaren Nieuw Boskamp

1858-1873Hendricus Berendsen x Berendina Stark
1873-1894Weduwe Berendina Berendsen-Stark en erfgenamen
1894-1896Wilhelmus Egging x Johanna M. Schlief
1896-1922Antonius Bernardus Berendsen x Johanna M. Schlief
1922-1927Bernardus Johannes Berendsen
1927-1963Bernardus Johannes Berendsen x Johanna H. Beekman
1963-2007Bernardus Theodorus Berendsen x Antoinetta G.C. Strikkeling
2007-2011Weduwe Antoinetta (Tonnie) G.C. Berendsen-Strikkeling
2011-Theodorus Johannes Berendsen x Maria Helena Stevens

Hoofdbewoners Nieuw Boskamp

1858-1864Hendricus Berendsen x Berendina Stark, weduwe van Peter Rouwen
1864-1889Weduwe Berendina Berendsen-Stark en kinderen
1889-1895Johannes Wilhelmus Berendsen x Hendrina Berendina Bremer
1895-1896Wilhelmus Egging x Johanna Maria Schlief
1896-1927Antonius Bernardus Berendsen x Johanna Maria Schlief, weduwe van W. Egging
1927-1963Bernardus Johannes Berendsen x Johanna Hendrika Beekman
1963-2007Bernardus Theodorus Berendsen x Antoinetta (Tonnie) G.C. Strikkeling
2007-2011Theodorus Johannes Berendsen x Maria Helena Stevens
Tonnie Berendsen-Strikkeling is woonachtig in een bijgebouwde woning

Bronnen:

  • Staring, Frans, van Bosmark tot Kerkdorp, 75 jaar parochie Nieuw-Dijk (Doesburg 1986)
  • Tinneveld A, Toponymie van Didam (Amsterdam 1973)
  • Beursken, Jan, 1911-2011 Honderd jaar Parochie en Parochianen Nieuw-Dijk van A tot Z
  • Thijssen, Willy, Oaver Diem 2002, nr. 17
  • Stichting werkgroep kadastrale atlas Gelderland Kadastrale atlas Didam 1832 (Arnhem 1995)