Inleiding
In de voormalige gemeente Didam was er voor het eerst sprake van een gemeentehuis in het jaar 1867. Voordien huurde men ruimtes in woningen, die dan als gemeentelokaal dienst deden. Zo had in 1818 schout (burgemeester) Jan van Embden ruimte in zijn woning ‘Huize De Heegh’ als gemeentelokaal beschikbaar gesteld voor een huursom van 80 gulden per jaar. Zijn zoon Gerrit Jan van Embden volgde hem in 1821 op en verhuurde van 1821 tot 1853 eveneens een ruimte in zijn woning aan de huidige Wilhelminastraat als ‘gemeentelokaal’. Deze woning stond op de plaats waar notaris Kolkman later het bekende notarishuis liet bouwen. Van 1853 tot 1866 huurde de gemeente Didam een vertrek in de woning van gemeentebode Derk Berendsen als ‘gemeentelokaal’ (nu Lieve Vrouweplein 6). Gerrit Jan van Emden was burgemeester van Didam tot 1863. Hij werd opgevolgd door zijn zoon Isaac Anne van Embden (1863–1873), die in ‘Huize De Heegh’ woonde.
Het eerste gemeentehuis
In 1867 kreeg Didam zijn eerste gemeentehuis en zoals vermeld was Isaac Anne van Embden op dat moment burgemeester. Op de plek tegenover café-restaurant De Harmonie, nabij het begin van de Drostlaan, was in 1831 een nieuwe openbare school gebouwd. Toen de school te klein werd, besloot het gemeentebestuur om een hele nieuwe en grotere school aan de Schoolstraat (toentertijd De Drostenkamp geheten) te bouwen. Onder architectuur van Wenneker uit Zutphen werd de oude openbare school voorzien van een tweede verdieping en na verdere aanpassingen als gemeentehuis in gebruik genomen. Op prentbriefkaarten van omstreeks 1900 is duidelijk waarneembaar dat de onderste verdieping een andere bouwstijl had dan de bovenste. De verbouwing werd uitgevoerd door aannemer Jan Hendrik Voortjes uit Didam en de aanneemsom bedroeg 3.792 gulden. In dit gemeentehuis was ook een ruimte ingericht als politiebureau, arrestantencel, stalling van de brandweer- en de lijkwagen en woonruimte voor een bode. Tevens was naast het gemeentehuis een waag aanwezig.
Bouw nieuw gemeentehuis
In 1935 kwam W.B. Kronenburg als burgemeester naar Didam. Omdat het gemeentehuis bouwvallig was en niet meer aan de eisen der tijd voldeed werd door het gemeentebestuur onder leiding van burgemeester Kronenburg een verbouwingsplan ingediend. De kosten werden begroot op 12.000 gulden, maar de Rijksgebouwendienst voelde er niets voor om zoveel geld voor een restauratie te spenderen. Zij adviseerde om maximaal 7.000 gulden uit te geven. Vervolgens liet het gemeentebestuur een nieuw verbouwingsplan maken waarvan de raming 8.000 gulden bedroeg. In eerste instantie werd het plan door de Minister afgewezen, maar later toch goedgekeurd. Bij de aanbesteding werd echter ver boven het geraamde bedrag ingeschreven. Door de Minister werd daarna bepaald, dat een bekwaam architect een plan zou ontwerpen voor een grondige verbouwing. Deze architect begrootte toen drie keer de oorspronkelijk geschatte kosten. Dat vond men in Den Haag geld weggooien. Uiteindelijk is toen besloten om een geheel nieuw gemeentehuis te bouwen op ‘Domineeskamp’, de plaats waarop het huidige gemeentehuis staat. Door architect Ir. J. Franssen uit Roermond werd het gebouw ontworpen en de bouw werd uitgevoerd door aannemer J. Scheerder uit Didam.
Het nieuwe gemeentehuis werd op woensdag 27 april 1938 geopend. Het oude gemeentehuis/annex openbare school werd vervolgens gesloopt door J. Louwrens uit Huissen voor een bedrag van 475 gulden. In de periode van 1938 tot 1958 heeft het nieuwe gemeentehuis tevens dienst gedaan als politiebureau (met een cel voor arrestanten) en als stalling voor de brandweerauto.
Uitbreiding
Omdat het gemeentehuis veel te klein was geworden, vond er in 1969/1970 een flinke uitbreiding plaats. In 1980 werd ook het zogeheten ‘Dunselmanpand’ als dependance in gebruik genomen. De laatste grote verbouwing werd in 1994 uitgevoerd.
Ontwikkelingen na 2005
De gemeente Montferland is op 1 januari 2005 ontstaan door een gemeentelijke herindeling van de opgeheven gemeenten Bergh en Didam. Na de samenvoeging beschikte de nieuwe gemeente over twee gemeentehuizen. Uiteindelijk besloot de gemeenteraad om in Didam één nieuw gemeentehuis onder te brengen in het voormalige kantoorpand van Vink Kunststoffen aan de Bergvredestraat 10. Het nieuwe en huidige gemeentehuis van de gemeente Montferland werd op 13 juni 2014 officieel geopend. Voor de volledigheid kan worden vermeld dat de gemeenteraad en commissies nog vergaderen in het voormalige gebouw ‘Gouden Handen’ in ‘s-Heerenberg.
Bronnen:
- Ten Berge, P.J., ‘Didamse raadhuizen’ in contactblad OVD (Didam februari 1993)
- Gedenkboek ‘Officiële opening van het nieuwe raadhuis op 27 april 1938 (Didam 1938)
- Weekblad De Liemers (Didam 04-01-1963, 13-09-1968, 19-06-1970, 07-04-1988 en 28-04-1988).
- Weekblad Didam Journaal (Didam 15-02-1994)
- Didam in de twintigste eeuw, jaar 1938 (Didam 2007)
- Beursken, J., Gemeentebestuur en huisvesting, in Oaver Diem 2011 (blz. 58-60)
