Inleiding
In het voorjaar van 1968 kwam in Nieuw-Dijk een nieuwe school voor lager onderwijs gereed. Het werd gebouwd aan de De Pontilaan genoemd naar het eerst benoemde schoolhoofd van de oude Antoniusschool aan de Smallestraat. Deze school deed slechts 25 jaar dienst en werd vervolgens gesloopt om plaats te maken voor woningbouw.
De bouw en verbouwing van school en hoofdenwoning
Voor de nieuwe parochie Dijk was het van het grootste belang, dat men ook een eigen school kreeg. Toen de Loilse lagere school in 1910 gereed kwam, begonnen de Dijkers zich in te zetten voor hun eigen school. Nog in 1911 meenden burgemeester en wethouders van Didam dat er niet voldoende kinderen zouden zijn om een eigen school te bevolken. Maar op 30 mei 1913 besloot de raad om voor 10 gulden per are een stuk grond van 20 are te kopen in de zuidwest hoek van De Meikamer. Deze grond was eigendom van J.J.G. baron van Voorst tot Voorst te Arnhem. De sinds 2 mei 1913 benoemde gemeenteopzichter/architect B.J. Berendsen, ook bekend van het ontwerp van de Loilse school, kreeg opdracht om een bouwplan te maken waarin ook een hoofdenwoning was opgenomen. Omdat de financiering maar stroef verliep, duurde het tot 30 november 1915 alvorens de aanbesteding kon plaatsvinden. Aannemer W.L. Kleinpenning uit Zeddam kreeg de gunning om school en woning te gaan bouwen voor respectievelijk 20.010 gulden en 6.590 gulden. De schoolmeubelen konden voor 2.630 gulden geleverd worden door G. Meerdink uit Winterswijk. De centrale verwarming kostte 2.378 gulden. Er werd een rijkssubsidie ontvangen van 25.172,20 gulden, zodat de gemeente Didam nog 6.635,50 gulden moest bijpassen.
Benoeming hoofd en ingebruikneming
Toen de vierklassige school zijn voltooiing naderde, benoemde de raad op 14 juli 1916 het eerste hoofd van de nieuwe school in de persoon van de heer Th.H. de Ponti. Hij was op dat moment als leerkracht verbonden aan de openbare school aan de Schoolstraat in Didam. Na de benoeming van meester De Ponti volgde de aanstelling van meester L.H. Scholten en de dames H.P. Bollen en S.G.B. Eykman.
Op 6 november 1916 werd de Dijkse openbare school voor jongens en meisjes in gebruik genomen.
Uitbreiding met twee lokalen
Reeds na twee maanden was de school te klein. Op 24 januari 1917 besloot de raad om de school met twee lokalen uit te breiden. Architect Berendsen kreeg weer opdracht voor het ontwerp van de uitbreiding. Aannemer was in dit geval Stark uit Didam die voor 22.140 gulden de laagste inschrijver was. De rijkssubsidie die werd toegekend was 13.300 gulden. Op 15 januari 1920 waren de aangebouwde lokalen gereed voor gebruik.
Openbare school werd rooms katholieke school
Bij de lager onderwijswet van 1917 werd het bijzonder onderwijs gelijk gesteld met het openbare. Dat betekende dat scholen van bijvoorbeeld een R.K. schoolbestuur recht kregen op dezelfde voorzieningen als de scholen, die van overheidswege bestonden. Het gevolg was dat in Didam (1923) en Loil (1926) de openbare scholen werden omgezet naar een bijzondere school voor R.K. onderwijs. Vanaf 1926 was de Nieuw-Dijkse school dus de enige openbare school binnen de gemeente Didam. Ouders die voor hun kinderen openbaar onderwijs wensten hadden geen andere keus dan de kinderen aan te melden bij de Nieuw-Dijkse school. In 1926 waren dat achtendertig kinderen uit elf gezinnen. Pastoor H.G. Bijlard zag deze leerlingen met gemengde gevoelens verschijnen, want in de openbare school werd wel onderwijs gegeven op rooms-katholieke grondslag. Pas in 1935 nam het kerkbestuur, op initiatief van pastoor A. Groen van de Antonius van Paduaparochie Nieuw-Dijk, de openbare school en woning over en werd de naam R.K. bijzondere school Sint Antonius gekozen.
Belangrijk jaar en bouw kleuterschool
Het jaar 1950 was belangrijk voor het Nieuw-Dijkse onderwijs. Het zevende lokaal werd bijgebouwd en in gebruik genomen. Meester De Ponti nam na 34 dienstjaren afscheid als onderwijzer vanwege zijn pensioengerechtigde leeftijd. Hij werd opgevolgd door meester H.L. Lanke. In hetzelfde jaar werd op de hoek Meikamerlaan en de Smallestraat een kleuterschool gebouwd. In 1954 was er een plan om de school ingrijpend te verbouwen en wilde het gemeentebestuur zelfs een nieuwe school bouwen waarbij de oude school dienst zou gaan doen als verenigingsgebouw. Vanwege een bouwstop bij de overheid gingen beide plannen niet door. De oude school vertoonde steeds meer mankementen en gebreken.
Bouw nieuwe school aan De Pontilaan
Door achterstallig onderhoud waren de noodzakelijke kosten voor renovatie niet meer op te brengen. In 1964 maakte men een nieuwbouwplan voor een achtklassige school aan de De Pontilaan, die in 1968 werd geopend.
Bronnen:
- Kerkenboek Didam, (Nijmegen 2000)
- Tinneveld, A., Didam in oude ansichten, Europese Bibliotheek, (Zaltbommel 1970)
- Weekblad De Liemers (jaar 1958)
- Staring, Frans, Van bosmark tot kerkdorp 75 jaar Nieuw-Dijk, (Doesburg 1986)
- Beursken, Jan, In en rondom onze Nieuw-Dijkse Sint Antoniusschool, (Didam 1994)
- Didam in de twintigste eeuw, jaar 1968 (Didam 2007)
