Inleiding
Al gedurende vier generaties is ‘bakker Brandts’ een begrip in Didam. Het begon allemaal op 9 november 1883 toen in Duiven Jozef Brandts werd geboren. Hij bouwde in 1911 een bakkerij, winkel en bierhuis naast de kerk aan de Smallestraat in het kerkdorp Dijk (in 1920 Nieuw-Dijk). Oudste zoon Willem begon in 1941 een winkel met bakkerij in het buurtschap Holthuizen in Loil en zoon Toon nam de bakkerij van zijn vader over. Geert Brandts (zoon van Willem) startte in 1969 aan de toenmalige Beekseweg 32 in Didam een bakkerij met winkel (pand bakker A.J. van Kraaij).
De start van Jozef Brandts in Dijk
Toen de Dijkse kerk werd gebouwd, zag Jozef Brandts mogelijkheden om zich daar in de buurt als zelfstandige te vestigen. Hij vroeg een bouwvergunning aan voor een woonbedrijfspand waarin naast een bakkerij en winkel ook een bierhuis was opgenomen. Dit laatste moest zeker lukken, een kroeg bij de kerk was immers een ideale combinatie. Nadat de nieuwbouw klaar was, volgde zijn huwelijk op 7 februari 1911 met Miet Looman, een dochter van bakker Hend Looman en zus van de bakkers Jan en Hein Looman in het dorp Didam. Het jonge paar werkte hard. Naast de bakkerij, de kruidenierswinkel en het bierhuis (later het café) werden ook nog kolen verkocht. Verder had Jozef ook nog percelen grond en een kleine veestapel. Als de Diekse mensen op zondag naar de kerk waren geweest, gingen de mannen nog vaak even het café in bij Jozef en deden de vrouwen inkopen bij Miet in de kruidenierswinkel. Hierna werd in de keuken nog vaak even bijgepraat onder het genot van een kopje koffie. Het echtpaar Brandts-Looman kreeg veertien kinderen. Oudste zoon Willem (geboren 1912) en Toon (geboren 1919) hielpen mee in het bakkersbedrijf en de dochters hielpen in de huishouding, maar ook in de kruidenierswinkel en het café.
Willem Brandts begon eigen bakkerij
Toen Willem 29 jaar oud was, besloot hij als zelfstandige – los van het moederbedrijf Brandts in Nieuw-Dijk – verder te gaan. In 1941 kocht hij een winkel met bakkerij van bakker Bernard Josephus Streuff in de buurtschap Holthuizen. In de winkel werden tevens snoepwaren verkocht. Nog in hetzelfde jaar trouwde hij met Lies Loeters. Willem en Lies kregen acht kinderen waaronder het tweede kind Geert. Deze zou later in Didam het bedrijf gaan voortzetten. Toen Geert naar Didam was vertrokken eindigde het bakkersbedrijf in Loil, wel bleef de winkel nog enige tijd open.
achtergrond het ouderlijk huis
Toon Brandts nam bakkersbedrijf van vader Jozef over
Toon werd de opvolger binnen het bakkersbedrijf in Nieuw-Dijk. Hij trad in 1952 in het huwelijk met Dies Raben. Toon en Dies kregen vier kinderen. De kruidenierszaak en het café met slijterij in de ouderlijke woning werden in 1955 overgenomen door Toon’s zus Fien, gehuwd met Willy Schaars. Toon bouwde op grond van vader Jozef aan de Smallestraat een nieuwe bakkerij met banketwinkel die in 1957 werd geopend. In hetzelfde jaar overleed Jozef Brandts.
Zoon Ernie werd profvoetballer en speelde op het hoogste niveau. Hoewel Ernie wel meehielp in het bedrijf waren het toch hoofdzakelijk moeder Dies en haar dochters Maria, José en Loes die Toons rechterhand waren in de bedrijfsvoering van de nieuwe bakkerij.
Op 7 februari 1961 vierde de familie Brandts het 50-jarig bestaan van café, winkel en bakkerij. Omdat Toon geen opvolger had en een slechte gezondheid, werd het bakkersbedrijf in Nieuw-Dijk met kerst 1980 definitief beëindigd.
Geert Brandts vestigde zich in Didam
De tweede zoon van Willem Brandts en Lies Loeters was Geert. Na zijn schooltijd werd hij in het bakkersbedrijf van zijn vader betrokken. Hij trad in 1969 in het huwelijk met Annie Otten. Zij zochten hun geluk in Didam en kochten het pand van bakker Van Kraaij aan de toenmalige Beekseweg, later Wilhelminastraat genoemd. Er werd aan- en verbouw gepleegd en de winkel werd ingericht voor de verkoop van brood en aanverwante producten. Toen in 1978 het winkelcentrum ‘De Ent’ werd geopend, kwam er een filiaal in het centrum van Didam. Dit filiaal kreeg in 1994 een volledig nieuw aanzien. Geert verkocht zijn bakkersbedrijf in 2005. De nieuwe eigenaar handhaafde de bedrijfsnaam ‘warme bakker Brandts’.
Bronnen:
- Oaver Diem 2009, de bakkers Brandts, Jan Beursken
- RAG notarieel archief
- Gemeentearchief Montferland (Didam)
