Dialectwoord en -verhaal van het 1e kwartaal 2023

De OVD–werkgroep Dialect en Folklore leverde ook dit kwartaal (2023-1) een bijdrage voor het kwartaalblad DOEN. Als woord van het kwartaal hebben ze gekozen voor ‘rikraoje’. Het betekent gissen of twijfelen. En het dialectverhaal gaat over een dropping.

Dropping

‘n Aantal jaore geleje wier d’r deur onze buurt vaak ‘n dropping georganiseerd. ‘n Dropping wil eigeluk zegge da’j in ’t donker urges wordt neergepaot en dan krie:g ie meestal aanwiezinge waormeh a’j de weg terug moh vinde. Vaak hemme ze d’r nog ’n aantal opdrachte b’j gedaon, anders wud ’t te saai. Gi-j moh toch ok op de umgeving lette. Wi-j hemme de halve Achterhoek en Liemers gezie:n of eigeluk nie:t want ’t was altied donker.

Meestal moes’ie urges verzamele op ’n bepaolde tied. Dan wier’ie deur de luj die ’t organiseerde in groepe ingedeeld. Dan was t’r altied wel genäöl. Jantje wol pecee meh Marietje lope en ‘t lek de luj juus zo mooi da’j ’n keer meh ’n ander kon gaon. Meh ow eige vrouw ging ie al duk genoeg. En dan haopte gi-j altied da’j met die leuke buurvrouw meh kon gaon. Wanneer de groepe ware ingedeeld, wiere de brieve uutgedeeld met de route en de opdrachte. ’n Hoop minse probeerde te achterhale wao ar’ut nao toe ging. Meestal harre ze ’t mis. Ok begonne ze al stiekum nao de opdrachte te kieke, mao dao ha’j niks aan want gi-j wis immers nie:t wao da’j nao toe ging. Wi-j wiere, veural in ’t begin, meh ’n dichte veewage weggebrach wah op zich al ’n fees was. 

Op ’n kier moeste wi-j richting Zaevender/Babberich, tenminste dao kwame wi-j later achter. ’t Was midde in de winter en ieskold. ‘n Paar kearls probierde deur de naod van het zeil te kieke wao ’t henging. Dah was al ’n gerikraoj in ‘t groot, mao ze hadde ’t kats mis. De vraoge die wi-j meh krege ware bes lastig. Umdah ’t zo kold was, harre sommige d’r wah op gevonde. Ze harre jägermeister meh gebrach. ‘t Was zakke duuster en ook nog bewolk toen wi-j gedrop wiere. Wi-j glibberde en gleeje aove de paedjes en waege. Wi-j beslaote um eers mao’s ’n neutje te nemme want dao wo’j lekker werm en soe:zerig van. Wi-j harre onmundig völ schik mao niemand lette op de weg. Wi-j ginge kats verkeerd, dan mao weer terug nao ’t punt van wao wi-j ’t nog wel dachte te wette. Jonges lao’we now goe:d uutkie:ke anders gaon wi-j weer verkeerd. Wi-j ware onderhand al zo lang onderweg dah t’er wier rondgereje um te kie:ke wao wi-j toch bleve. Uuteindeluk wiere wi-j weer op de route gezet en toen wieter. Wi-j ware blieve staeke in ’n café want wi-j wolle dao de weg vraoge. Mao gi-j wet wel hoe dah geet, wi-j konde hos ganie wegkomme. W’j lie:pe weer wieter en begonne steeds meer schik te krie:ge want wi-j hadde onderweg ok al de nodige borrels genuttig. 

Uuteindeluk kwamme wi-j in Babberich, bi-j kasteel Halsaf. Sjef zag ’t eerste wao wi-j ware.”Bi-j Halsaf zei hi-j, ik weh de weg”. Now was t’r iets ampats gaonde. D’r wazze ook smokkelaars en douaniers en die hadde zich verstoppeld. Ze mochte ow nie:t aoverlope .Wi-j lie:pe wieje en Sjef liep parmantig veurop. Wi-j zeie n’al: “Sjef volges ons is dao ok urges water”. “Now” zei hi-j ik weh hier de weg haar fijn en ik loop nie:t in zeuve graves tegeliek, dus lao mien mien gang mao gaon.” Opens heurden wi-j een gekraak en ‘n plons en onze Sjef sting tot de kni’jes in ’t water. Hi-j hah ’t ies nie:t gezie:n en zakte d’r deur. Wi-j moeste um meh un paar man d’r uut trekke. Hi-j hah zeik natte vuu:t en zo lie:p hi-j al soppend wiejer. Der wazze ok un paar jonge vrollie bi-j de groep. Wi-j zeie der wud verteld dah ut dao spook. En jaowel heur opens kwam d’r een geraamte aoverend uut de greppel. De vrollies begonne aldenaars te kreise. Moa wi-j moeste eigeluk stil zun anders wiere wi-j betrap deur den zogenaamde douanier of deur den smokkelaar en dan kreeg’ie strafpunte. Um de goeie weg te zuu:ke moeste wi-j luustere nao geluuden van diere en dan moes t’r ok nog ut een en ander verzameld wodde. D’r wier ok gezeid dah ’t spookte in ’t bos, want die rovers, die deur de dienstmeid de kop was afgeslage liepe nog rond meh de kop in de hand. Zo as gewoonluk ware alleen de vrollies bang, de kaerls ware zogenaamd nurges bang veur. Mao at ter ’n paar figurante schieluk um de hoek kwame krijse, schrokke sommige stoere kearls ’t hardste. 

Op sommige stukke was ut erg modderig want ’t ies was erg dun. Theo hah van die mooie lakschuu:ntjes aan, hi-j doch zeker dah wi-j aove un dansvloer zolle lope. En hi-j hah ok nie:t aan de modder gedach. Now die schoe:n zage d’r nie:t uut. Mao toen ze ’s aovens nao huus ginge harre ze spiet met um. Hi-j kon met de veewage meh en de fiets wier der ok in geschaove. ‘t Endpunt was café de Diek aan de Kwartierse diek. Dao moeste de opdrachte nog beoordeeld worde. D’r moes gekeke wodde of de antwoorde goe:d ware en hoe lang a’j der aover gedaon hah. Gi-j hah ech van die fanatieke luj die bi-j elke vraog begonne te näöle. Nao ‘n hoop geharrewar ware ze ’t d’r aovereens wie d’r hah gewonne en de prijze wiere uutgereik. En uuteindeluk hadde de grootste näölers wel de meeste punte en iedereen was bli-j. Wi-j hadde de poedelprijs, dus wi-j ginge ok nie:t met laege hande nao huus. 

Intusse wier d’r toch nog flink gepruu:f dus de stemming zah t’r goe:d in. Op lange laats moes iedereen weer de veewage in, moa a’j al nie:t zo stevig op de been staot, wud dat ’n geboeks van jewelste. Zingend ree’j de hele club op huu:s aan. Wim den bi-j de organisatie heurde was op de fiets veuruut gegaon. Iedereen von ’t verstandiger dah op de terugreis de fiets in de veewage wier gehese en dan met z’n allen nao huus. Thuus aangekomme wol Annie nog ’n deuntje zinge. Al zittend op de fiets wiere daor een paar aria’s weggegeve. Op een gegeve moment kon ze eur aevenwich nie:t meer holde en ze dreigde te valle. Toen moes gi-j us zien hoe rap at de kearls op de been ware um eur op te vange. D’r wier nog lang aover gepraot.

Ik wet nie:t of gillie ok wel ‘ns een dropping hemme metgemaak, mao wi-j hemme altied ontiegeluk gelache en vonne ut ’n mooie traditie.

Willie Thijssen