Als woord van het kwartaal koos de werkgroep Dialect en Folklore voor het woord ‘armmeester’. Een armmeester was verantwoordelijk voor het beheer van de armentafel, een rooms katholieke instelling die zich bezig hield met de armenzorg. Een armmeester werkte samen met de kerkmeesters.
De Sacramentsprocessie in Ni-j Diek (zoas ik ‘t heb belaef)
Deze wier in Den Diek meestal geholde nao ’t Octaaf van de St. Antoniusdag (13 juni). Nao de hoogmis vezamelde zich alle minse die meh wolle of moeste lope. De volgorde was as volg: Eers de pastoor onder ‘n baldakijn, meh ’t Allerheiligste, veurafgegaon deur twee grote misdienaars; die droege keersedragers. Daorachter de res van de geestelijkheid, meestal uut Diem, Loil of Waehl. Dan ’t herenzangkoor, gevolg deur grote bruudjes, die droege dan ‘n draagbaar meh het Mariabeeld erop en hiernao de klein bruudjes, meestal met ‘n boeketje bloeme, vevolges ‘t muziekkorps en de fanfare, dan de manne en daornao de vrouwe (men hah nog nie:t van emancipatie geheurd). De kindere lie:pe per klas meh hun juffrouw of meester. En zo lie:p de stoet deur de Meikamerlaan via de Bosstraat weer terug via de Smallestraat nao de kerk. Bi-j Boerstal op de hoek van de Meikamerlaan en bi-j Hent van Sientje sting een rustaltaar. Dao wier dan ’t Allerheiligste aanbeje, ook wier dan de litanie van Alle Heilige opgedreund, völ Onze Vaders en Weesgegroetjes volgde daornao. De oldste pastoor uut de buurt moch onder de baldakijn de monstrans meh ‘t Allerheiligste drage, deze baldakijn, wier gedrage deur vier kerkmeesters, gevolgd deur de broedermeesters die droege un broederschapsstaf. Af en toe moes ie ook nog op de kni-je, dan wier de rozenkrans gebaeje, ik weh ‘t niet zeker mao ik doch dah de armmeester dan veur bad. A’j dan de hele stoet hah meh gelope, ha’j bes wel ’n aflaot verdie:nd. Ik denk dah den optoch toch wel zeker anderhalf uur duurde.
Een dag van te veure wiere wi-j as kind d’r op uut gestuurd um margriete, klaproze en korenbloeme te plukke. Wi-j lie:pe dan ook dwas deur ‘t roggeveld, wah de boere natuurlijk niet fijn vond, mao dah gedoge ze dan mao, ’t was immers veur een goe:d doel. Tegeswoordig zie’j helemaol gin margriete meer langs de kant van de weg staon. Ook veur korenbloeme (roggebloeme) mo’j ech völ moeite doe:n um die te vinde. Al disse bloeme wiere ingeleverd bi-j de school. Meester Lanke, hoof van de school, verzamelde alle bloeme en daor mie:ke ze dan zaoterdags veur de processie hele mooie tafferele van. (Meester Lanke was heel erg creatief, hi-j kon ook heel goe:d tekene. Hi-j heh ook vescheidene tekeninge gemaak veur un brulf of ‘n ander festijn). Schitterende schilderstukke in ’t zilverzand, het hele middepad van veur nao achter tot aan de ingang van de kerk was vesierd. Wi-j mochte dan meh helpe, wao wi-j dan weer heel prat op ginge. De pastoor schreed dan zondags statig onder de baldakijn aove dih mooie vesierde pad richting de kerk. Meh bei’je hande hie:l hi-j de monstrans umhoog (’t moeste wel gewi-jde hande zun). De misdienaars hinge daags van te veure de vlaggetjes aan päöltjes, die langs de kant van de weg in de grond geslage wiere. Daoraan wiere dan slierte van stro gevlochte en opgehange. D’r wier völ werk aan de versiersele besteed, ’t was dan ook prachteg um te zie:n. De pastoor, den de monstrans droeg, was meestal de oldste pastoor uut de buurt (de kanunnik van Waehl bi-jveurbeeld), den slofte en hi-j lie:p heel erg sloom. Bi-j aankoms in de kerk was daornao ’t Lof en as afsluuting wier ’t Antoniuslied gezonge. Dit lied wier dan ook luudkèèls meh gezonge deur alle aanwezige in de kerk.
Nao afloop van de plechtigheid was d’r veur de geestelijkheid van de buurtparochies nog een gezellige bi-jeenkoms. Zillie deeje zich te goe:d aan een goe:d glas rooie wien en ze zate allemaol te dampe meh een grote bolknak van ‘n sigaar. De pastoorsmeid hah meh behulp van vri-jwilligers lekker gekaok. En de here lie:te ‘t zich dan ook goe:d smake. Ik weh nog dah Pastoor Smals van Waehl heel mooi kon vetelle. Dah was ’n echte bourgondiër, ik weh dih, want ik heh wellus un paar keer meh meuge hellepe in de pastorie, onder andere met d’n afwas. De pastorie wier veuraf helemaol opgepoets veur dih festein. Alle roeie van de trap en al ’t kaoper (keersekandelaars en schemerlampe) blonke as ’n zwat kalf in de maoneschie:n. Enkele bewoners, die in de straot woonde wao de processie langs kwam, hadde een klein altaartje gebouwd veur eurlie veurdeur. Onze buurvrouw hah altie een heel mooi altaar veur de deur staon. Eur man was nameli-jk timmerman, den hah dah eigus getimmerd. Mooie gesteve kante kleedjes wiere d’r op geleid. Daorop sting een Heilig Hartbeeld meh daorum heer allemaol mooie witte bluumkes. Ik denk aan die mooie witte kneupkes, witte jasmijn, witte flette en klökskesbloeme. Die hadde ze eigus in de hof. Die minse hadde een echte bloemehof. Wi-j hadde alleen mao gruunte in de achtertuin staon en hier en dao een paar fruitbeumkes. Mien moe:der was ook nie zo handig, zi-j hah d’r gin ‘feeling’ veur (zi-j hah andere kwaliteite). Moe:der zette ‘t H. Hartbeeld tusse de bloempotte in de vinsterbank, dan lek ’t ook nog wah. Ik was dan werkeli-jk jaloers op onze buurvrouw. En zo tege de aovend moes alles weer wodde afgebraoke. Iedereen was dan weer volop in de weer. Al met al ‘n hele belaevenis. Trouwes wanneer d’r een jaor wier aovegeslage dan moch men ’t jaor daorop gin processie meer holde.
Ans Otten
