De OVD-werkgroep Dialect en Folklore levert ook dit kwartaal weer een bijdrage. Als woord van het kwartaal hebben ze gekozen voor ‘berkebessem’. Die werd gemaakt van een dikke tak van een berkenboom. Hier werden dunne takjes aangebonden en daar kon men dan bijvoorbeeld de deel mee aanvegen.
Huusholdbuukske
Vrogger toen wi-j nog aan de Oldegoorweg woonde, hadde wi-j un boerderi-jke met zeuve fokverkus, twaalf melkbeeste, un honderd tuute en nog un bitje jongvee. De fokverkus wiere deur mien opa vezörg; hi-j was d’r hartstikke gek meh. Atte de hele dag brullef hah, kwamme um un uur of vijf nao huus toe um de poete te voere. Meh name a’j dan kleine keujus hah, was dah bes nog völ werk! De mama-poete zate allemaol in un kevie. Dih was un iezere kooi meh veur en achter un poort waor genuumde poete in en uut konde. D’r zah ok nog un höltere vloer in, ‘t was neh zo’n Lego bouwpakket. En a’j now meh regelmaot de mama-poete nao buute dee’j, hiele ze hun hok mooi dreug en deje ze hun behoefte buute. Mao veur da’j de poete weer binnenlie:t deej ie eers de keujus in un eierkis van Mart van Bèèk. Den kis sting dan onder de wermte-lamp, zodah de kleintjes lekker op temperatuur bleve en zo leerde ze bedeen hun favoriete ligplekske te vinde. Dus de zeuge nao buute, daornao ‘t voer in de bakke en dan mochte de dames nao un klein half uurke weer nao binne. Ze slobberde hun rantsoen op (mael aangelengd meh water) en dan haopte gi-j dah ze daornao ginge ligge um de kleine te laote drinke. Vaak moes ie de geltjus (veur de eerste keer bevalle) effe naeve ut uier schobbe zodah de oxytocine begon te werke en ze de melk liete schie:te en dan kon de hele trop d’r bi-j.
De melkbeeste wiere deur mien vader vezörg, in de winterdag stinge ze aan de röppel (paol) vas, in de zommedag ginge ze dag en nach nao buute, ze wiere geweid op percele, die zo’n bitje drie kilometer van huus leie. Wi-j zate meh smat op de ruilverkaveling te wachte.
De tuute wiere deur mien moeder verzörg, ze zate verdeeld aove twee schuurkes. Atter jonge henne kwame. mosse wi-j ‘s aoves altied helpe de tuute op stok te zette. Dah ritueel kende de hennekus nog nie:t. As dan ut ene hok in de reuj was (un soort meno-pauze, un tied dah ze ut verrekte um eiere te legge) dan ha’j ut andere hok weer goe:d an de leg! Mien moeder probeerde iedere waek un kis meh honderd eiere te levere aan Mart van Bèèk (de Vivo winkel wao later Jopie Derksen woonde). Mart kwam dan begin van de waek de boodschappe ‘OPHEURE!, dus wah we allemaol neudig hadde veur onze huusholling (opa, oma, vader, moe:der en zes kindere). Vri-jdags kwam Mart dan de boodschappe brenge en negen van de tien keer was ut toes um toes, dah wil zegge d’r hoefde gin geld bi-j.
Meestal drie of vier keer kwam Zwarte Gerrit in de winterdag effe aan um te heure hoevöl berke bessems d’r neudig ware. Ik meende veur un kwatje per stuk of vijf veur un gulde. Mieneke Driet was ok un bekende verschie:ning! Ze schooide altied um un stukske gael spek, meestal kreeg ze van mien moe:der un stukske vleis meh en altied was eur antwoord: “God zal ‘t ow lone!” Wi-j hadde ok nog welles un eenwinter (aovejaorige pink den niet dragend wilde worde) en den trouwde d’r dan bi-j-in (huusslachting).
Twee keer per jaor wier d’r ‘n poetje geslach. Vaak was da un geltje (verke den één keer jonge heh gehad). Den heh ‘n klein tröpke keujus gehad en dus de rug al aardig dik hah. Daornao nog un hötje lui voere meh roggemael en dan kreeg ie mien tog lekker spek! Man, dao kon gin biefstuk tegenop, van die lekkere goldkleurige zweurdjes uutgebakke spek!! Van die poetjes wier ok nog laever- en bloe:dwos, balkebri-j, zwaademaag en heufkaes gemaak. De verkuspeutjes ware veur de atesoep, d’r ging niks aovestuur!
In de vekansies ginge wi-j meh moe:der nao de stad en werde wi-j veurzien van de beneudigde klere. Willem en Geert Brandts veurzage ons van ut dagelukse brood en van andere laevesmiddele. Vrogger ha’j ok nog welles van die barre winters en dan kwam Willlem bi-j ons de Bels Nellie (trekpeerd) lene en dan meh de wipkar (un eenassige kar met hoge höltere wiele) d’r achter ging Willem ‘t brood rondbrenge, slingerend meh peerd en wage tusse alle sneeuwduine deur.
Ik denk da genuumd verhaal völal gangbaor was veur ons platteland.
Völ laesplezier: Henk Gieling
